Historisch Grondbezit Utrecht

Het samenstellen van een HISGIS voor de provincie Utrecht is onderdeel van een onderzoek naar historisch grondbezit in deze provincie met als doel dit grondbezit op perceelniveau te reconstrueren in 1400. De hiervoor benodigde kaart is gereconstrueerd op basis van het kadaster van 1832; ongeveer 1000 minuutplans werden hiervoor gedigitaliseerd. Initieel werd de provincie Utrecht zoals bepaald door het 1832 kadaster het onderzoeksgebied. Gedurende het onderzoek is dit uitgebreid zodat ook een deel van Holland: o.a Woerden en Hagestein en een deel van Gelderland ten zuiden van Rhenen er nu bij horen.

De kaart bevat nu ongeveer 31000 percelen gelegen in 300 gerechten en bijna 100 parochies. Een perceel in dit onderzoek is een stuk land dat sinds “1400” niet verdeeld is geweest en als eenheid is verkocht, vererft, verpacht etc. Zo’n perceel bestond in 1832 meestal uit meerdere kadastrale percelen. In de kaartlaag “percelen Utrecht” zijn deze gerechten in kleur weergegeven. In de lagen “Gerechten Utrecht” en “Parochies Utrecht” is informatie hierover beschikbaar.

Aan de percelen is informatie toegevoegd, waaronder in veel gevallen de bezitters teruggaan tot 1530. Wanneer een perceel wordt “aangeklikt” geeft het “information panel” de voor dat perceel bekende informatie, zoals de grootte (een morgen is 0,8516 ha), ligging, veldnaam, eventuele verwijzing naar de pre-kadastrale kaarten waarop dit perceel voorkomt en de bezitters of transacties van het bezit, veelal voorzien van de broninformatie. De bezitter was degene die de grondbelasting het Oudschildgeld (OSG) betaalde.

Ter ondersteuning van het onderzoek zijn een aantal andere kaartlagen opgezet, zoals huizen, boerderijen, molens, sloten en wegen etc. Deze kunnen via “Layers” individueel "aan" en "uit" worden gezet m.b.v. de vinkjes. Een aantal van deze lagen heeft een ondersteunend doel en niet noodzakelijk zullen deze geheel compleet worden gemaakt.

Het onderzoek is niet klaar en zal nog vele jaren duren, periodiek zal de informatie op deze website worden bijgewerkt. Niet alle reeds aanwezige onderzoekinformatie is al op de website beschikbaar; informatie van vóór 1530 en informatie zoals leen- en tijnsroerigheid zal op een later tijdstip worden toegevoegd.

Voor aanvullend of flankerend onderzoek kan deze informatie wel beschikbaar worden gemaakt; via de bovenstaande knop “contact” bereikt U mij voor Uw vragen, opmerkingen en aanvullingen.

Via “Search” kunt U zoeken in de via “Layers” gekozen kaartlagen (de zoekmachine vindt alleen objecten die op het scherm getoond worden). Bij het kiezen van een gerecht in de laag “percelen Utrecht” worden alle binnen dat gerecht aanwezige percelen getoond. De diverse lagen hebben alle een ingesteld werkgebied, bij in en uitzoomen zullen deze automatisch verschijnen en verdwijnen

Een laag, waarin de gebruikers en pachters worden getoond, is in voorbereiding; hierin zullen de, in de registers van het Oudschildgeld van ca 1536 voorkomende, gebruikers worden getoond. Dit is niet het doel van mijn onderzoek; de mogelijkheid wordt overwogen, om in deze laag, deze informatie door “derden” te kunnen laten toevoegen.

Ad van Ooststroom

Bergen op Zoom, maart 2016

.