Landbouwgebieden

Deze laag is samengesteld door de agrarisch historicus M. Knibbe. In 1870 probeerde Staring als eerste enige eenheid in de grote regionale verscheidenheid van de Nederlandse landbouw aan te brengen door Nederland in te delen in 42 gebieden die in totaal tot 12 landbouwstelsels konden worden herleid. Sinds die tijd zijn er tal van indelingen gevolgd. De HISGIS-indeling volgt de ‘traditionele’ indeling van Fryslân in het klei-akkerbouwgebied, het kleiweidegebied, de noordelijke Wouden, de zuidelijke Wouden en het veenweidegebied maar voegt daar een zesde gebied aan toe: het essengebied van Zuidoost-Fryslan. De veldindeling, de bezitsverhoudingen, de aard van de landbouw, de ontginningsgeschiedenis van het gebied en de waarde van de grond blijken, vooral op basis van de HISGIS-data maar ook op basis van recent onderzoek, in dit gebied dusdanig van de Wouden te verschillen dat een eigen indeling wenselijk is. Ook zijn de grenzen tussen de gebieden niet op de gemeentegrenzen gebaseerd maar zuiver op landbouwkundige verschillen. Zie voor de motivatie achter de ligging van de grenzen: landbouwgebieden in Fryslan.

De HISGIS-indeling is gebaseerd op de periode rond 1825. Wie deze indeling gebruikt voor een analyse van een periode die fors eerder of later is, moet rekening houden met de veenontginningen in zowel de Wouden als het veenweidegebied en met de inpoldering van de veenpolders. Deze ontginningen en inpolderingen leidden tot forse veranderingen van deze gebieden. In de loop van de tijd is daarnaast de grens tussen het kleiweidegebied en het klei-akkerbouwgebied zowel wat scherper geworden als enigermate naar het noorden opgeschoven.