Kloostergoederen

Omschrijving

Met het HISGIS Fryslân kan meer dan 80% in kaart gebracht worden van de goederen die vóór 1580 toebehoorden aan de vele kloosters die het gewest in de middeleeuwen telde. Tezamen omvatten deze kloostergoederen zo'n 15 tot 20% van het cultuurland. Ze zijn met de opheffing van de kloosters in 1580 in handen gekomen van de Staten van Fryslân, die ze echter in de jaren 1638, 1639, 1640 en 1644 uit geldnood moesten verkopen. Vergelijking van de oppervlakten, floreeninformatie en pachternamen uit de verkoopsregisters met de stemgegevens leidt dan tot identificatie van de betreffende boerderijen. De toedeling aan de afzonderlijke kloosters volgt uit raadpleging van een register over het boekjaar 1606/1607 van de provinciale ontvanger van de 'kloosteropkomsten'.

Gedetailleerde informatie over het opsporen van kloostergoederen in Friesland is te vinden bij: J.A. Mol, De Friese huizen van de Duitse Orde (Leeuwarden 1991), pp. 325-339. Zie verder voor een inleiding op de Friese kloosters in de middeleeuwen: J.A. Mol, 'Bemiddelaars voor het hiernamaals. Kloosterlingen in middeleeuws Frisia', in: Hel en Hemel. De Middeleeuwen in het Noorden, E. Knol, J.M.M. Hermans en M. Driebergen red. (Groningen 2001), pp. 152-164.

Toelichting velden

Klooster: naam van het klooster
FC: link naar de floreenkohieren
SC: link naar de stemkohieren
Verkoop: gegevens over de verkoop van de goederen door de Staten van Fryslân

Bronnen

De registers van verkoop van de kloosterlanden, uit 1638, 1639, 1640 en 1644.
Het register van de opzegging der kloostermeiers van 1618/1619.
Het register van de provinciale ontvanger van de kloosteropkomsten, Johannes Henrici [Rhala], over het boekjaar 1606/1607.
Het Register van de Aanbreng van 1511, en latere aanbrengregisters, van 1540 en 1546.

Voorbehoud

De reconstructie is inmiddels gerealiseerd voor de hele provincie. In de Zuidwesthoek kon als gevolg van het ontbreken van de aansluiting tussen het kadaster en de floreen- en stemkohieren het kloosterbezit niet per boerderij maar slechts per parochie aangegeven worden.